در این مقاله میخواهیم در مورد سهام ممتاز شرکت صحبت کنیم، اما برای شروع به تعریف عمومی سهام و انواع سهام و در نهایت سهام ممتاز می پردازیم.
سهام جمع سهم است و شرکت زمانی تحقق پبدا می کند که دارای سرمایه ای باشد و سرمایه هر شرکت سهامی به قطعاتی تقسیم می گردد که هر یک را یک سهم می نامند. و همانطوریکه ماده 24 قانون تجارت می گوید ک ” سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخصه میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد … ” و در سایر شرکت ها سهم هر شریک را سهم الشرکه هم می گویند ولی در شرکت سهامی فقط به لفظ سهم بسنده می کنند.
سهام ممتاز:
به سهامی گفته می شود که تمام نمرات آن در کارنامه در ماه خرداد 20 باشد. یکی از انواع سهام است. سهام ممتاز، نوعی گواهی مالکیت قابل انتقال است که به دارندهٔ آن، حقی محدود و ثابت از داراییهای شرکت میدهد. واژهٔ ممتاز بدین معنی است که پرداخت سود این سهام، نسبت به سود سهام عادی، اولویت داشته، و باید بهطور کامل پرداخت شود.
حتی اگر شرکت به هر دلیل ورشکسته شوداز طرفی ممکن است برخی حقوق نظیر حق در مجامع از دارندگان سهام ممتاز سلب شود.
سهام ممتاز ویژگیهای اوراق بدهی نظیر اوراق قرضه که سود ثابت دارند و اوراق مالکیت نظیر سهام که پتانسیل افزایش قیمت دارند، با هم ترکیب میکند. بااینحال جزئیات سهم ممتاز شرکت های مختلف ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد که این جزئیات به هنگام انتشار این نوع سهام مشخص و اعلام میشود.
توضیحات مدیر مالی در مورد سهام ممتاز:
وقتی بحث دریافت سود سهام باشد، سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی ارجحیت دارند و معمولاً میتواند سود بیشتری از سهام عادی به صورت ماهانه یا فصلی به دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود. این سودهای سهام میتواند به صورت ثابت بوده یا بر اساس یک معیار تنظیم شود. در سهم ممتاز با نرخ قابل تعدیل یا شناور یک سری عوامل خاص مشخص میشود که بر سود سهام تأثیر میگذارند و سهام ممتاز با نرخ شناور ممکن است سود سهام بیشتری از سهام عادی دریافت کند.
امتیازاتی که به سهام ممتاز تعلق میگیرد عبارتند از:
- اختصاص سود بیشتر به مالکان سهام ممتاز نسبت به مالکان سهام عادی.
- مثلاً مقرر میشود که به سهام ممتاز نسبت به سهام عادی درصد بیشتری سود تعلق میگیرد.
- مالکان سهام ممتاز در دریافت سود اولویت دارند.مثلاً ممکن است زمانی پیش آید که به علت سود کم، سهامداران دیگر از بردن سود در زمان خاصی محروم شوند.
- اولویت مالکان سهام ممتاز در دریافت سود سالهای آینده در صورت کافی نبودن سود سال مالی.
- اعطای امتیاز هنگام تقسیم دارایی شرکت در زمان تسویه ترجیحاً مبلغ سهام ممتاز پرداخت شود، یا در تقسیم دارایی باقیمانده شرکت، پس از پرداخت بدهیهای آن به اشخاص ثالث، سهم بیشتری به نسبت سهام عادی به صاحبان سهام ممتاز داده شود..
سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی که میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی را مشخص میکند
خریداران سهام ممتاز
سهام ممتاز انواع مختلفی دارند. ویژگیهای توصیف شده در بالا فقط مثالهای رایج هستند و معمولاً به روشهای مختلفی با هم ترکیب میشوند. یک شرکت میتواند سهام ممتاز را تحت تقریباً هر شرایطی منتشر کند، با فرض اینکه از قوانین و مقررات تخطی نکند. سهام ممتاز معمولاً هیچ تاریخ سررسیدی نداشته و یا تاریخهای طولانی دارند.
با توجه به اینکه سهم ممتاز مزایای مالیاتی زیادی برای شرکت ها دارند، گزینه جذابی برای مدیران به حساب میآیند اما سرمایه گذاران معمولا به این نوع سهام علاقه ای ندارند.
انواع سهام
سهام هر شرکت به چند صورت است:
- سهام با نام
- سهام بی نام
- سهام ممتاز
سهام با نام:
در این نوع سهام دارنده سهم معلوم و مشخص است و شماره ردیف سهام و نام دارنده در دفتری ثبت شده و هر سهام از شماره ردیف مشخص میشود متعلق به چه کسی است.
سهام بی نام:
این سند به صورت سند و وجه قابل حمل است و دارنده آن مالک محسوب می شود مگر آنکه خلاف آن قانونا ثابت شود.
سهام ممتاز:
ممکن است شرکتی نیاز به افزایش سرمایه داشته باشد اما کسی حاضر به خرید سهام نیست یا با کمبود زمان مواجه هستیم، شرکت در این شرایط اقدام به فروش سهام ممتاز میکند، تا با دادن امتیاز افراد را به خرید سهام ترغیب کند.
به واسطه داشتن این سهام صاحب آن می تواند امتیازاتی مانند این که حق رأی بیشتری داشته باشد و یا در تقسیم سود اولویت داشته باشد و یا عضو هیئت مدیره بشود، دارد.
امتیازات سهام
امتیازات مالی:
- درصد معینی از سود شرکت به شرکای ممتاز اختصاص داده میشود و قبل از سود سهام عادی پرداخت میشود.
- اگر شرکت سودی نداشته باشد، به شرکای ممتاز به میزان مبلغ تعیین شده بدهکار میشود.
- برای خرید سهام جدید از شرکت حق تقدم دارند.
- در صورت انحلال شرکت، پس از تصفیه بدهی ابتدا حقوق دارندگان سهام ممتاز پرداخت میشود.
- اعطای حق تقدم برای طرف معامله شدن با شرکت
امتیازات غیر مالی
- ممکن است شرکت معیار انتخاب اعضای هیئت مدیره را فقط از میان دارندگان سهام ممتاز در نظر بگیرد.
- حق رای اضافی به سهامداران ممتاز
- اعطای حق تصمیم گیری در برخی مسائل
استارتاپ
در استارتاپ، کسی وجود دارد که ایدۀ کسبوکار را ارائه کرده است و درواقع جرقه ایجاد استارتاپ در ذهن او شکل گرفته است. اما یک مشکل مهم وجود دارد: سرمایه
اکثرا استارتاپها به دنبال جذب سرمایه و سرمایهگذار هستند. انتشار سهام ممتاز در استارتاپ، میتواند در جذب سرمایه بسیار موثر باشد زیرا نه نه تنها ضرر نمی کند بلکه امتیازاتی هم در اختیار او قرار می گیرد که حاضر به ریسک و به دست آوردن سود در آینده می شود.
چند نکته:
- دارندگان سهام ممتاز از نظر دریافت سود سهام بر دارندگان سهام عادی حق تقدم دارند.
سهام ممتاز بدون سر رسید است .
سهام ممتاز برای صاحبان آن دربردارنده نوعی حق مالکیت در شرکت است.
شرکت انتشار دهنده الزامی ندارد دارایی های خود را وثیقه یا رهن این اوراق قرار دهد، زیرا سهامداران ممتاز دارای حق مالکانه هستند.
پس از آشنایی با ویژگیها و تعریف سهام ممتاز شرکت شما تصمیم میگیرد سهام ممتاز منتشر کند.
شرایط انتشار سهام ممتاز در دو مرحله بررسی میشود:
در بدو تأسیس شرکت:
اگر در ابتدای تأسیس شرکت خود میخواهید سهام ممتاز منتشر کنید، مقررات موجود در قانون تجارت را باید رعایت کنید. برخی از این مقررات به این شرحاند:
همانطور که میدانید برای ثبت شرکت باید اظهارنامه داشته باشید. این اظهارنامه باید به امضاء کلیه مؤسسین برسد. اگر میخواهید در همین ابتدای ایجاد شرکت سهام ممتاز منتشر کنید، باید تعداد و خصوصیات و امتیازات اینگونه سهام را در اظهارنامه قید کنید. هم چنین این مورد باید در اساسنامه نیز ذکر شود.
درخصوص شرکت سهامی خاص نیز همینطور است. یعنی اگرمیخواهید از ابتدا اقدام به انتشار سهام ممتاز کنید، باید کیفیت و شرح امتیازات و موجبات آن را در اظهارنامه قید کنید.
در دوران حیات شرکت:
انتشار سهام ممتاز در دوران حیات شرکت از دو طریق ممکن است:
صدور سهام ممتاز جدید از طریق افزایش سرمایه:
وقتی شرکتی میخواهد افزایش سرمایه بدهد، میتواند سهام جدیدی صادر کند. برای تشویق افراد به خرید سهام، گاهی این سهام را از نوع ممتاز میفروشند.
تبدیل سهام عادی به سهام ممتاز:
گاهی شرکتها اقدام به صدور سهام جدید نمیکنند. بلکه سهامهای موجود را که از نوع عادی هستند به سهام ممتاز تبدیل میکنند و امتیازاتی را برای آنان درنظر میگیرند.
برای انتشار سهام ممتاز باید مجمع عمومی فوقالعاده تشکیل شود. علت این مسأله این است که انتشار سهام ممتاز، مستلزم تغییر در اساسنامه است.
حق رأی، قابلیت بازخرید و تبدیل به سهام عادی
سهام ممتاز معمولاً حق رأی ندارند، گرچه این حق ممکن است تحت بعضی توافقات به سهامدارانی که سود سهام دریافت نکردهاند، برگردد. این نوع سهام پتانسیل کمتری برای افزایش قیمت نسب به سهام معمولی دارد و در بازارهای جهانی معمولاً با چند دلار کمتر از قیمت انتشارمعامله میشوند.
اینکه این نوع سهام با تخفیف معامله شوند یا با هزینه ای نسبت به هزینه ی انتشار ، بستگی به ارزش و اعتبار شرکت و ویژگیهای سهام دارد: بهطور مثال، اینکه سهام مورد نظر شما، جمع شونده باشد، اولویت بالاتری در دریافت سود داشته باشد و یا اینکه قابلیت تبدیل به سهام عادی را داشته باشد، در قیمت آن تأثیرگذار است.
اگر سهام ممتاز قابل بازخرید باشند، شرکت ناشر میتواند آنها را به ارزش اسمی بعد از یک تاریخ معین باز خرید کند.
برای مثال، اگر نرخ سود مرسوم در بازار کاهش پیدا کند و سود سهام به آن اندازه که باید، بالا نباشد، شرکت ممکن است سهام ممتازش را مطالبه کند و یک سری سهام ممتاز جدید با سود کمتر منتشر کند. اگر شرکت این گزینه را اعمال نکند این نوع سهام میتوانند همچنان بعد از تاریخ معین بازخرید مورد معامله قرار بگیرند.
بعضی از سهام ممتاز قابل تبدیل هستند، یعنی میتوانند به تعداد مشخصی سهام عادی تحت یک سری قوانین خاص تبدیل شوند.
با خرید سهام ممتاز امتیازاتی در اختیار شما قرار می گیرد که بسیار بیشتر از سهام عادی می باشد و به نظر می رسد روش امنی برای حفظ سرمایه شما است.