در قانون تجارت در باب یازدهم در توصیف ورشکستگی، اعلام ورشکستگی را حاصل توقف پرداخت تعهداتی که بر عهده یک تاجر یا شرکت تجاری است تعریف کرده است.
حکم ورشکستگی کسی که فوت کرده است را تا یک سال بعد از مرگ او نیز می توان صادر نمود. بنا بر متن قانون شخصی که ورشکسته شده است باید تا سه روز بعد از توقف پرداخت تعهدات و بدهی های خود، مراتب را به دادگاه اولیه در محل زندگی خود اعلام نماید.
تمامی دفترها و صورت حساب های مالی را تسلیم دادگاه نماید.
در این مقاله به نحوه درخواست حکم ورشکستگی از طرف طلبکار می پردازیم.
درخواست حکم ورشکستگی
صورتحساب هایی که شخص ورشکسته باید آنها را اعلام نماید باید تاریخ دار و به تاریخ همان روزی که نسبت به پرداخت تعهدات خود امتناع نموده است باشد.
و با امضای خود شخص شامل تعداد تمامی اموالی که اعم است از منقول و غیرمنقول اقدام نماید.
همچنین تمام صورت حساب های قرض ها و مطالباتی که بدهکار است.
صورت مخارج شخصی که شامل نفع و ضرر وی میشود نیز باید اعلام شود.
اگر شرکتی که ورشکسته شده است تضامنی یا مختلط یا سهامی باشد، محل اقامت شرکا نیز باید در پرونده ثبت شود.
ورشکستگی یک شرکت یا تاجر به سه شکل قابل حصول می باشد:
- اول اینکه خود تاجر درخواست نماید
- دوم اینکه درخواست از طرف طلبکار باشد
- سوم مدعی العموم تقاضا کند که شخص ورشکستگی اش اعلام گردد
در این متن مورد دوم یعنی دادخواست ورشکستگی از جانب طلبکار، مورد بررسی قرار می گیرد.
بر اساس ماده ۴۱۵ فصل دوم قانون تجارت، درخواست حکم ورشکستگی از طرف طلبکار به صورت ذیل توضیح داده شده است:
دادخواست ورشکستگی از طرف طلبکار
طلبکاران باید با تنظیم دادخواست حکم ورشکستگی، از تاجر مورد نظر شکایت نمایند.
در این حکم باید میزان خواسته خود و بهای آن را برای تقاضای صدور حکم ورشکستگی با ضمیمه نمودن تمام خسارت های قانونی ذکر نمایند.
همچنین مستنداتی که نشان می دهد که تاجر مورد نظر ورشکست شده است را به دادگاه اعلام می نمایند.
و درنهایت با ذکر محل اقامت تاجر تقاضای خود را تنظیم و به دادگاه تسلیم می نمایند.
طلبکاران باید بتوانند در نمونه دادخواست خود ثابت نمایند که شخص بدهکار نسبت به پرداخت بدهی ها و تعهدات خود اقدامی نکرده است.
این کار می تواند با با امضای جمعی از طلبکاران رسمیت پیدا کند.
اعلام ورشکستگی شخص تاجر
اعلام ورشکستگی باید به وسیله حکم دادگاه باشد.
تا هنگامی که دادگاه نسبت به صدور حکم ورشکستگی اقدام نکرده است، ورشکستگی شخص تاجر اثبات نمی شود.
دادگاه عمومی محل زندگی تاجر برای رسیدگی به این موضوع صلاحیت دارد.
اعلام ورشکستگی شخص تاجر می تواند با تقاضای چند نفر از طلبکاران و با دستور دادستان یا حتی اظهار خود تاجر انجام شود.
درخواست حکم ورشکستگی از طرف طلبکار برای شرکت تجاری
شرکت های تجاری به دلیل اینکه بازرگانی هستند شامل مقررات ورشکستگی می گردند.
اما شریکان و مدیران این شرکت ها به دلیل اینکه تاجر نیستند شامل این مقررات نمی شوند.
برای تقسیم اموال و دارایی های شخص ورشکسته طلبکاران هیچ حق تقدمی نسبت به یکدیگر نداشته ولی اگر بستانکاری زودتر اقدام نماید، ممکن است زودتر به نتیجه برسد.
بعد از صادر شدن حکم ورشکستگی طلبکارها باید در زمانی که مدیر تصفیه در حکم دادگستری تعیین کرده است سندهایی که مبنی بر طلب یا گواهی هایی که نشان دهد آنها مطالباتی دارند را به صورت فهرستی به دادگاه تسلیم نماید.
مطالبات طلبکاران طی سه روز از تاریخی که اعلام ورشکستگی شده است بدون وقفه از سوی عضو ناظر در دادگاه مطابق نظامنامه تعیین شده پیگیری می گردد.
طلبکاران می توانند بعد از تشخیص کل یا جزء مطالباتشان توسط دادگاه به دادگاه مراجعه نمایند.
تا نسبت به میزان تعیین مطالباتشان اعتراض نمایند و همین حق نیز برای کسی که ورشکسته است محفوظ می باشد.
چه مواردی در صورت جلسه قید می شود؟
محل اقامت طلبکاران و مطالبات آنها و همچنین اسنادی که بابت طلب هایشان تنظیم شده است با تعیین خط خوردگی ها و خراشیدگی و فاصله های بین سطرها در صورت جلسه ای قید می شود و پس از آن قابل تغییر نمی باشد.
اگر طلب فرد طلبکار پذیرفته شد، مدیر تصفیه، بر روی سندهایی که ارائه شده است پاراف می نماید و آن را به دادگاه تحویل میدهد.
مدارک لازم برای اعلام درخواست حکم ورشکستگی از طرف طلبکار
همانطور که ذکر شد درخواست ورشکستگی می تواند به وسیله ی خود تاجر، طلبکاران و یا دادستان محل اقامت تاجر صورت گیرد.
چنانچه ورشکستگی توسط خود تاجر ظرف 3 روز به مراجع قضایی اعلام شود بایستی مدارک و مستندات مربوطه و صورت تمامی اموال خود را به دادگاه تسلیم نماید تا حکم ورشکستگی او صادر شود.
از جمله مدارکی که تاجر بایستی به دادگاه ارائه نماید عبارتند از:
- صورت تمامی اموال منقول و غیرمنقول تاجر و نیز اسناد و مدارک و ذکر تعداد و مقدار و قیمت آن ها
- صورت حساب تمامی مطالبات طلبکاران به انضمام ارائه ی مدارک آن ها همچون چک، سفته، برات و یا هرگونه سند و نوشته ی دیگر
- ارائه ی صورت کاملی از کلیه ی قروض و بدهی های خود با ذکر نام اشخاص حقیقی و حقوقی و نیز مدارک و سوابق آن ها
- تسلیم دفاتر تجاری مربوطه و یا ذکر نوع سیستم های کارتی یا الکترونیکی و مدارک مربوطه در صورت استفاده از آن
- ارائه ی دسته چک های مربوطه و نیز تسلیم وجوه نقدی که در صندوق تجارت خانه موجود است.
- ارائه ی کلید انبارهای مربوطه و نیز تجارت خانه با ذکر دقیق مقدار اموال و نوع آن ها
- در صورتی که تاجر اموالی را به شکل امانت یا رهن به فرد دیگری سپرده است، نوع و مقدار وجه و نیز چگونگی وجود مال را ذکر نمایید. ( امانت یا توقیف یا غیره)
- چنانچه تاجر اموالی را در خارج از کشور دارد و یا اموال غیرمنقولی را در دیگر نقاط کشور دارد بایستی به طور دقیق اعلام نماید.
پس از اعلام ورشکستگی توسط تاجر یا طلبکار یا دادستان، دادگاه با بررسی مدارک و مستندات، حکم مربوطه را صادر می کند. تاجرانی که در ایران اقامت دارند می توانند ظرف مدت یک ماه و تاجرانی که در خارج از کشور اقامت دارند می توانند ظرف مدت دوماه نسبت به حکم دادگاه اعتراض نمایند.
هزینه درخواست حکم ورشکستگی
در هیچ یک از قوانین مربوطه به نوع دعوای ورشکستگی که مالی یا غیر مالی است اشاره نشده و بنابراین رویه ی قضایی ورشکستگی مبتنی بر دعوای غیر مالی بوده و بنابراین هزینه های آن معادل دعاوی غیر مالی محسوب می شود.
توجه کنید که تجار نمی توانند درخواست اعسار کرده و تجار یا اشخاص حقوقی بایستی نسبت به طرح دعوای ورشکستگی اقدام نمایند.
نمونه دادخواست ورشکستگی از طلبکار
خواسته:
تقاضای صدور حکم ورشکستگی
دلایل و منضمات دادخواست:
۱- دفاتر تجاری پلمپ شده ی تاجر
۲- دادنامه شماره ……..
۳- اجرائیه شماره ……..
شرح دادخواست:
ریاست محترم مجنمع قضایی محل اقامت خوانده
با سلام و احترام به استحضار می رساند:
به دلالت چک شماره……. که منتهی به صدور گواهی عدم پرداخت و در نهایت دادنامه شماره ….. و اجرائیه شماره ……….گردیده است. خوانده از ایفای تعهدات خود عاجز و ناتوان شده و قادر به پرداخت دیون خود نمی باشد. فلذا به استناد ماده ۴۱۵ قانون تجارت تقاضای صدور حکم ورشکستگی نامبرده مورد استدعاست.
عمل هر فرد محترم بوده و از نظر قانونی تضمین گردیده است؛ بنابراین هر فردی در مقابل اعمال مادی صورت گرفته خود مستحق دریافت مزد و اجرت یا به عبارتی مستحق دریافت حاصل زحمت و دسترنج خود میباشد. از همین روی قانونگذار به شرح ذیل به تعریف حق السعی و مزد پرداخته است.
مطابق ماده ۳۴ قانون کار، کلیه دریافتهای قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عائلهمندی، هزینههای مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آنها دریافت مینماید را حقالسعی مینامند.
همچنین در تعریف مزد مستند به ماده ۳۵ از قانون موصوف چنین آمده است: مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت میشود.
این در حالی است که عدم پرداخت حاصل زحمت کارگر یا کارمندی که نان خود را از بازویش بدست میآورد ممنوع بوده و قانونگذار با آن برخورد مینماید؛ بنابراین در اینصورت کارگر یا کارمند مربوطه در صورت وجود شرایط قانونی مقرر میتواند نسبت به دریافت حقوق و دستمزد خود در مراجع قانونی اقدام نماید.
در همین راستا باید بیان داشت مرجع بدوی جهت رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما، هیأت تشخیص میباشد. نقش هیأت حل اختلاف نیز عمدتاً رسیدگی به اعتراضات هر یک از طرفین اختلاف از آرای هیأت تشخیص و به عبارت دیگر مرجع تجدیدنظر میباشد.
اما مراجعه و اقدام از این مراجع مانند سایر مراجع نیازمند تنظیم و تقدیم دادخواست میباشد. این دادخواست بایستی حاوی شرایط شکلی ذیل باشد.
نمونه دادخواست مطالبه حقوق و دستمزد کارگر
خواسته: مطالبه حق السعی (مزد یا حقوق، کمک عائلهمندی، هزینههای مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه)
دلایل و مستندات: قرارداد کاری (در صورت موجود یا در دسترس بودن)، پرینت حساب بانکی، در صورت لزوم گزارش بازرس (در فرض عدم وجود قرارداد)
شرح دادخواست:
ریاست محترم هیئت تشخیص یا حل اختلاف دعاوی کارگر و کارفرما
با سلام
احتراماً به استحضار میرساند:
اینجانب برای شخص حقیقی یا حقوقی ………. از تاریخ…….. تا…….. به مدت ……… مشغول به کار بوده ام. متاسفانه شخص مذکور علی رغم اجرای تعهدات قانونی و قراردادی از طرف اینجانب نسبت به پرداخت دسمزد بنده از تاریخ …. تا … به مدت … خودداری نموده است؛ لذا با استناد به مواد ۳۴ و ۳۵ قانون کار رسیدگی و صدور رای مبنی بر محکومیت کارفرما به پرداخت مطالبات قانونی به شرح ستون خواسته را استدعا دارم.