نشان تجاری یا برند همان چیزی است که مخاطب، صفات و ویژگی های آن را با دیدن، شنیدن، حس کردن به صورت ذهنی، دیداری و یا شنیداری در ذهن و قلب خود تداعی می کند. واژه برند به محصول یا خدمتی گفته می شود که اعتبار و ارزش اجتماعی داشته باشد. هر یکی از اشخاص حقیقی و حقوقی که خدمات یا محصولات خود را دارند، میتوانند نسبت به ثبت برند تجاری در ایران اقدام کنند. علاوه بر این اشخاص حقیقی نیز میتوانند برند را به نام خود به ثبت برسانند. یعنی برای ثبت برند لزوما نیازی به ثبت شرکت نیست. در ادامه به توضیح ثبت برند ایرانی می پردازیم.
تفاوت علائم تجاری و نام تجاری
- مرجع ثبت
علائم تجاری کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی در اداره ثبت علائم تجاری که از توابع اداره کل مالکیت صنعتی است، در تهران ثبت میشود. نام تجاری اشخاص حقوقی (شرکتها و مؤسسات دولتی یا خصوصی) طبق قانون تجارت و قانون ثبت شرکتها در اداره ثبت شرکتهای تهران ثبت میشود(بهغیراز شرکتهای فعال در مناطق آزاد). نام تجاری اشخاص حقیقی (تجارتخانههای فردی یا جمعی) هنوز آییننامهای خاص و ادارهای مخصوص جهت ثبت این دسته از نامها تصویب و دایر نشده است. در حال حاضر اشخاص حقیقی که نام شخصی آنان از شهرتی برخوردار است و یا نام خاصی را برای معرفی هویت صنفی خود به کار میبرند، باید یا به این نام شرکت تأسیس کنند یا نام مربوطه را بهصورت علامت تجاری ثبت کنند.
- مدت اعتبار
مدت اعتبار علامت تجاری در ایران ده سال است. چنانچه صاحب علامت بخواهد به استفاده از علامت خویش ادامه دهد باید در سال پایانی، اعتبار علامت خود را تمدید کند در غیر این صورت به نام اشخاص دیگر قابل ثبت است. نام تجاری تا زمانی که شخص حقوقی منحل نشده و حتی سالها پس از انحلال، اعتبار دارد. اگر از علامت تجاری حداقل سه سال استفاده نشود، قانوناً قابلابطال است. ولی اگر شرکت یا موسسهای غیرفعال باشد و از نام تجاری خود استفاده نکند به این دلیل نمیتوان نام آن را ابطال کرد.
- تعدد اختیار علامت یا نام تجاری
انتخاب و ثبت علامت تجاری (ثبت برند) محدودیتی ندارد. هیچکس نمیتواند بیش از یک نام تجاری (شرکت) برای خود اختیار کند.
- ثبت بینالمللی
بهاستثنای علائم و اسامی مشهور، حمایت قانونی از علائم تجاری و نامهای تجاری، محدود به مرزهای کشور ثبتکننده است.
- انتقال حقوق
صاحب علامت تجاری میتواند، حقوق خود را بهطور موقت یا دائمی به شخص یا اشخاص دیگر منتقل کند (قرارداد فروش یا اجازه بهرهبرداری) در هر حالت، الزامی به انتقال شرکت، کالاها و یا کارخانه به منتقلٌ الیه وجود ندارد. اما انتقال نام تجاری تقریباً غیرممکن است و در صورت امکان نیز انتقال نام تجاری باید همراه با انتقال شرکت یا بخشی از آن باشد که با نام تجاری شناخته میشود.
- الزامی یا اختیاری بودن ثبت
انتخاب و ثبت علامت تجاری (ثبت برند) قانوناً اجباری نیست. البته با توجه به مزایای ثبت علامت تجاری، عقلاً ثبت آن لازم است. اختیار یک نام تجاری به هنگام ثبت شرکت یا موسسه، اجباری است.
- جواز استفاده از کلمات و اعداد
استفاده از برخی کلمات یا اعداد در نام تجاری مجاز و در علامت تجاری ممنوع است و بالعکس.
- طبقهبندی کالاها و خدمات
علائم تجاری کالاها و خدمات، طبقهبندی بینالمللی خاصی دارد و در حال حاضر به ۴۵ طبقه تقسیمشده است. به هنگام ثبت علائم (ثبت برند) تجاری، یکی از اساسیترین عوامل قبول یا رد اظهارنامه ثبتی، تفاوت یا اشتراک طبقات کالاها و خدمات است. بهنحویکه حتی در بسیاری از موارد، تفاوت طبقات، میتواند انتخاب عین علامت تجاری ثبتشده را در طبقه دیگر مجاز کند. تفاوت موضوع شرکت یا موسسه نمیتواند مجوز انتخاب عین نام تجاری ثبتشده باشد. برای ثبت برند لزوما نیازی به ثبت شرکت نیست. در ادامه به توضیح ثبت برند ایرانی می پردازیم.
قوانین ثبت برند ایرانی
- علامت تجاری نمی تواند شامل واژه های عام باشد.
- علامت تجاری نباید شامل واژه های توصیف کننده باشند.
- علائم تجاری نباید گمراه کننده باشند یعنی به صورتی باشد که مصرف کننده را هنگام خرید گمراه کند.
- علامت تجاری نباید هنجارهای اخلاق حسنه و مذهبی را نقض کند.
- علائم تجاری نباید شامل علائم رسمی دولتی و نشان کشورها باشد.
- علامت تجاری باید بتواند بین کالاها یا خدمات یک موسسه با موسسه دیگر تمایز ایجاد کند.
- علامت تجاری نباید مشابه با برندهای ثبت شده دیگر باشد.
مدارک ثبت برند ایرانی
اشخاص حقیقی که بخواهند ثبت برند تجاری خود را آغاز کنند، باید مدارک ثبت برند زیر را داشته باشند :
- کپی برابر اصل مدارک هویتی (شناسنامه و کارت ملی)
- کپی برابر اصل کارت بازرگانی (در صورتی که نام برند شما حروف انگلیسی داشته باشد.)
- کپی برابر اصل مجوز فعالیت
- نمونه علامت تجاری
مدارک لازم جهت ثبت برند تجاری در ایران برای اشخاص حقوقی به صورت زیر است:
- کپی برابر اصل مدارک هویتی
- کپی روزنامه رسمی که تاسیس شرکت در آن آگهی شده
- کپی روزنامه رسمی که آخرین تغییرات شرکت در آن آگهی شده
- کپی مجوز فعالیت
- کارت بازرگانی (در صورتی که نام برند شما حروف انگلیسی داشته باشد.)
برای ثبت برند لزوما نیازی به ثبت شرکت نیست. در ادامه به توضیح ثبت برند ایرانی می پردازیم.
مراحل ثبت برند ایرانی
- کارشناسان موسسه ثبت مفید آماده مشاوره کاملا تخصصی در ارتباط با مراحل ثبت برند و مدارک مورد نیاز آن و مدت زمانی که حدوداً به طول میانجامد تا برند شما به ثبت برسد. همچنین هزینه ثبت برند و ثبت علامت تجاری، اولین گام از مراحل ثبت برند است و اقدام بعدی انتخاب یک واژه مناسب، شکل و تصویر زیبا و یا ترکیبی از هر دو است. باید این موارد را به گونهای انتخاب نمایید که برند شما به راحتی در اذهان مخاطبان ماندگار شود و معرف کالا یا خدمتی باشد که ارائه مینمایید. در همین رابطه میتوانید از تخصص کارشناسان موسسه ثبت مفید بهرهمند شوید.
- ابتدا استعلام نمایید عین یا شبیه برندی که قصد ثبت آن را دارید قبلا در همان طبقه ثبت شده است یا خیر. در صورت وجود شباهت بین برند مورد نظر شما و برندی که قبلاً در همان طبقه ثبت شده است، تقاضای شما رد خواهد شد. برندی که تقاضای آن یک بار از سوی کارشناسان اداره مالکیت معنوی رد شود، برای دفعات بعدی شانس بسیار کمی برای ثبت شدن دارد و اصطلاحاً سابقه چنین برندی خراب میشود. قبل از شروع هر اقدامی ابتدا برند مورد نظر خود را استعلام نمایید تا از درصد موفقیت ثبت شدن آن اطلاع پیدا کنید. به همین وسیله میتوانید از هدر رفتن هزینه و زمان خود جلوگیری نمایید.
- سومین گام از مراحل ثبت برند فراهم نمودن مدارک مورد نیاز آن است.
- در گام بعدی باید با ورود به سایت مرکز مالکیت معنوی وارد قسمت ثبت اظهارنامه علامت تجاری شوید. سپس اقدام به تکمیل اظهارنامه ثبت علامت تجاری خود نمایید و مدارکی همچون کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی یا متقاضیان، مجوز فعالیت، کارت بازرگانی (اگر قصد ثبت برند لاتین را دارید) و همچنین نمونه برند خود با اندازه ۶ × ۶ سانتیمتر را در سامانه فوق بارگذاری نمایید. پس از طی نمودن و تکمیل مراحل مورد نیاز برای ثبت اظهارنامه علامت تجاری و پرداخت هزینه مربوطه، در سامانه برای شما برگهای نمایش داده میشود که باید آن را پرینت نموده و با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی اقدام به تایید اطلاعات وارد شده در سامانه نموده و از دفترخانه مذکور گواهی امضا و فرم تایید اطلاعات کاربری دریافت کنید. سپس باید با وارد کردن اطلاعات این فرم در سامانه، نام کاربری و رمز عبور دریافت نمایید که جهت پیگیریهای بعدی و اطلاع از نوبت شما در صف هر کدام از کارشناسان و اقدامات بعدی باید از طریق همین نام کاربری و رمز عبور اقدام کنید.
- پس از آنکه اظهارنامه ثبت علامت تجاری شما توسط هر سه کارشناس و رئیس اداره علائم تجاری بررسی و فاقد نقص اعلام و مورد تایید قرار گرفت، برای شما پیامکی ارسال می گردد که ثبت علامت تجاری مورد تقاضای شما از سوی اداره علائم تجاری بلامانع تشخیص داده شده است. در این مرحله باید به صورت حضوری به اداره مالکیت معنوی مراجعه و پرونده فیزیکی علامت تجاری را تشکیل دهید. برای این منظور باید حتماً تصویر برابر اصل کلیه مدارکی که در هنگام تکمیل و ارسال اظهارنامه ثبت علامت تجاری خود در سامانه بارگذاری و آپلود نمودهاید را با خود به همراه داشته باشید.
- پس از تشکیل پرونده فیزیکی علامت تجاری، از طرف اداره مالکیت موضوع تقاضای ثبت علامت تجاری شما به روزنامه رسمی ارسال میگردد. در این زمان برای شما امکان واریز هزینه روزنامه رسمی نوبت اول که به آگهی تقاضای علامت تجاری موسوم است فراهم میشود. سپس باید اقدام به واریز هزینه مربوطه نمایید که پس از سپری شدن حدوداً یک هفته، روزنامه چاپ و به آدرس شما ارسال میشود. مطابق با قانون، از تاریخ انتشار روزنامه رسمی مرحله اول برای اشخاص ثالث ۳۰ روز فرصت وجود دارد که اگر ثبت علامت تقاضا شده را مغایر با حقوق قانونی خود میدانند نسبت به ثبت آن رسماً اعتراض نمایند. اگر در این فرصت ۳۰ روزه اعتراضی به اداره مالکیت ارسال نشود، امکان پرداخت هزینه روزنامه رسمی نوبت دوم فراهم میگردد. با پرداخت این هزینه حدوداً یک هفته زمان میبرد تا روزنامه نوبت دوم چاپ و به آدرس شما ارسال شود. همچنین پرداخت هزینه حق الثبت اقدامی تکمیلی است که باید در این زمان انجام دهید.
- آخرین گام از مراحل ثبت برند آن است که با در دست داشتن مدارکی مانند یک نسخه از هر دو روزنامه رسمی نوبت اول و دوم، یک نسخه از اظهارنامه علامت تجاری و ۱۰ نمونه از برند در ابعاد ۶*۶ مجدداً به اداره مالکیت معنوی مراجعه نمایید و ضمن ارائه رسید، سند برند خود را تحویل بگیرید.
همراه مفید ثبت باشید.