شخصی که می خواهد آغاز به تجارت کند، سوالاتی در این زمینه دارد. از جمله اینکه: شرایط ثبت شرکت تجاری چیست ؟
از میان قالب های شرکت، کدام یک را انتخاب کنم ؟
برای ثبت شرکت چه مدارکی لازم است ؟
چگونه می توانم شرکت ثبت کنم ؟
در تشکیل شرکت باید شرایط عمومی و اختصاصی تشکیل شرکت لحاظ شود. شرایط عمومی صحت عقود عبارت است از : قصد و رضا، اهلیت ، معین بودن موضوع، قانونی بودن جهت و هدف. شرایط اختصاصی تشکیل شرکت عبارت است از: وجود شرکا، همکاری شرکا ، سرمایه گذاری، اشتغال به معاملات تجاری، تقسیم سود و زیان. برای تشکیل شرکت تجاری، حداقلی از سرمایه الزامی است. حداقل سرمایه جهت ثبت شرکت صد هزار تومان است. با این حال مبلغ سرمایه اولیه تا حدودی نشانه ای از اعتبار شرکت است.
لازم به ذکر است که :
- حداقل سن برای ثبت شرکت 18 سال است .
- حداقل تعداد سهامداران برای ثبت شرکا 2 نفر و در شرکت های سهامی خاص 3 نفر است.
انواع شرکت تجاری
- سهامی ( عام و خاص )
- با مسئولیت محدود
- تضامنی
- نسبی
- مختلط غیرسهامی
- مختلط سهامی
- تعاونی ( تولید و مصرف )
در قانون ” اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی ” شرکت های ذیل به اقسام شرکت های تجاری اضافه شده اند :
- شرکت تعاونی سهامی عام ؛
- شرکت تعاونی فراگیر ملی
شرکت سهامی عام
شرکت سهامی عام شرکت بازرگانی است و سرمایه آن که در موقع تاسیس کمتر از پنج میلیون ریال نخواهد بود، به سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه تقسیم شده است که قسمتی از آن به وسیله موسسین و قسمتی دیگر از طریق فروش سهام به مردم، تعهد و تامین می گردد. مسئولیت صاحبان سهام که نباید کمتر از پنج نفر باشند، محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست و طبق قوانین تجاری و مالی و اساسنامه شرکت اداره می شود
شرکت سهامی خاص
بند دوم ماده 4 لایحه قانونی در تعریف شرکت سهامی می گوید :
” شرکت هایی که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس، منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است، این گونه شرکت ها شرکت سهامی خاص نامیده می شوند “.
بنابراین با توجه به تعریف قانونی فوق و مواد 1 تا 3 و 20 لایحه قانونی مذکور و عنایتاَ به مقررات ماده 575 قانون مدنی مصوب 18/ 2/ 1307 می توان شرکت سهامی خاص را چنین تعریف نمود :
شرکت سهامی خاص، شرکت بازرگانی است و سرمایه آن که قانوناَ در موقع تاسیس از یک میلیون ریال کم تر نخواهد بود، به سهام تقسیم شده و کلیه سهام آن به وسیله سهامداران تعهد و تامین می گردد و مسئولیت صاحبان سهام که تعداد آن ها نباید کمتر از سه نفر باشد محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست.
شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکا، بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است. ( ماده 94 قانون تجارت )
شرکت تضامنی
ماده 116 قانون تجارت مصوب 13/ 2/ 1311 شرکت تضامنی را تعریف کرده و مقرر می دارد :
” شرکت تضامنی، شرکتی است که در تحت اسم مخصوص، برای امور تجاری بین دو یا چند نفر، با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود :
اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد، هر یک از شرکا، مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است . هر قراردادی که بین شرکا برخلاف این، ترتیب داده شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث، کان لم یکن خواهد بود “.
شرکت نسبی
ماده 183 قانون تجارت شرکت نسبی را چنین تعریف نموده است :
شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته. در شرکت نسبی که یکی از شرکت های اشخاص محسوب است و بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل می شود هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای که در شرکت گذاشته مسئولیت دارد. در این نوع شرکت قانونگذار از کلمه ” میزان سهم ” یا ” میزان سرمایه ” استفاده ننموده است بلکه از کلمه ” نسبت ” استفاده نموده است.
شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی، شرکتی است بین یک یا چند شریک ضامن از یک سو و دو یا چند شریک سهامی از سوی دیگر، به منظور امور تجاری، که در آن در صورتی که دارایی شرکت در زمان انحلال برای تادیه دیون کافی نباشد، هر شریک ضامن مسئول تادیه کلیه دیون است، ولی مسئولیت شریک سهامی، فقط به میزان سهام او در شرکت است. در این شرکت سرمایه شرکاء سهامی، به صورت سهام در می آید، اما سرمایه شرکاء تضامنی به صورت سهام در نمی آید. ( ماده 162 ق. ت )
این شرکت به صورت همزمان و توامان از یک سو و برای عده ای، برخی از اوصاف و مزیت های شرکت تضامنی را داراست و از سوی دیگر و برای عده ای دیگر، برخی از اوصاف و مزیت های شرکت سهامی را .
شرکت مختلط غیر سهامی
به موجب ماده 141 قانون تجارت : ” شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی است که برای امور تجاری، تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن، مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذاشته و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت ( شرکت مختلط ) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود “.
شرکت تعاونی
شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی و حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبودی وضع مادی و اجتماعی اعضاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنها طبق اصولی که در قانون تعاونی ها مطرح است تشکیل می شود. موضوع شرکت های تعاونی ممکن است یک یا چند منظوره باشد. مانند انجام خدمات عمومی، هرگونه فعالیت مربوط به تولید محصولات کشاورزی و صنعتی و فروش محصولات مزبور، تهیه و توزیع هر نوع کالا و لوازم مورد نیاز زندگی و حرفه ای آنان ( شرکاء ) ، تحصیل وام و اعتبار برای شرکاء ، قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که قادر به کار هستند ولی وسائل کار و توان مالی ندارند ( مثل دار قالی بافی و پشم جهت فرش بافی )، اقدام به عملیات ساختمانی و ایجاد مسکن و …
مدارک مورد نیاز جهت ثبت انواع شرکت های تجاری
مدارک مورد نیاز جهت ثبت شرکت سهامی خاص
- 2 نسخه اظهارنامه شرکت سهامی خاص که توسط اداره ثبت شرکت ها به صورت فرم چاپ شده است.
- 2 جلد اساسنامه شرکت سهامی خاص که توسط مؤسسین تهیه می شود.
- 2 برگ صورت جلسه مجمع عمومی مؤسسین.
- 2 نسخه صورتجلسه هیأت مدیره با امضای مدیران منتخب.
- فتوکپی شناسنامه کلیه سهامداران و بازرس یا بازرسان.
- ارائه گواهی پرداخت حداقل 35% سرمایه شرکت از بانکی که حساب شرکت در شرف تأسیس در آنجا افتتاح شده است.
- ارائه مجوز در صورت نیاز( بنا به اعلام اداره ثبت شرکت ها)
- ارائه تقویم نامه کارشناس رسمی دادگستری در صورتی که آورنده سرمایه شرکت اموال غیر نقدی ( منقول یا غیر منقول ) را معرفی کرده باشد.
- ارائه اصل سند مالکیت در صورتی که اموال غیر منقول جهت سرمایه شرکت معرفی شده باشد.
- انتقال مال غیرمنقول به نام شرکت.
مدارک ثبت شرکت سهامی عام
- مرحله اول: (مرحله تشکیل و تحصیل اجازه پذیره نویسی )
- دو نسخه طرح اعلامیه پذیره نویسی که بایستی به امضاء کلیه موسسین رسیده باشد.
- دو نسخه طرح اساسنامه تکمیل شده
- دو نسخه اظهارنامه ی تکمیل شده
- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت موسسین
- اصل گواهی بانکی مبنی بر پرداخت سرمایه (حداقل 35% از 20 % سرمایه تعهد شده)
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- اصل مجوز اولیه از سازمان بورس و اوراق بهادار
- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام پیشنهادی های و همچنین فیش واریزی مربوطه
- مرحله دوم: ( مرحله ایجاد و ثبت شرکت های عام سهامی)
- دو نسخه اساسنامه که به تصویب مجمع عمومی موسس رسیده باشد.
- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین متضمن تصویب اساسنامه تعیین،اعضاء هیئت مدیره،انتخاب بازرسان و روزنامه های کثیرالانتشار
- دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
- اصل گواهی بانکی مبنی بر پرداخت حداقل 35% سرمایه شرکت(در صورتی که قسمتی از سرمایه موسسین بصورت غیر نقدی باشد)
- اصل مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار(مجوز ثانویه)
مدارک ثبت شرکت با مسئولیت محدود
- دو برگ شرکت نامه و تکمیل آن و امضا ذیل شرکت نامه توسط کلیه سهامداران
- دو برگ تقاضانامه ثبت شرکت با مسئولیت محدود و تکمیل آن و امضا ذیل تقاضانامه توسط کلیه سهامداران
- دو جلد اساسنامه ی تکمیل شده و امضا ذیل تمام صفحات آن توسط کلیه سهامداران
- دو نسخه صورتجلسه ی مجمع عمومی موسس که به امضا سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
- دو نسخه صورتجلسه ی هیات مدیره که به امضا سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه ی شرکا،مدیران و هیات نظار(در مواردی که تعداد شرکا بیش از دوازده نفر باشد)
- اصل گواهی عدم سوء پیشینه جهت اعضای هیات مدیره، مدیرعامل
- تاییدیه هیئت مدیره اشخاص حقوقی سهامدار، مبنی بر غیر دولتی بودن آن
- معرفی نامه نمایندگان، در صورتی که سهامداران و اعضا هیئت مدیره از بین اشخاص حقوقی باشند و ارائه تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس یا آخرین تغییرات آن
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- اصل وکالتنامه ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
مدارک ثبت شرکت تضامنی
- دو نسخه شرکتنامه تکمیل شده
- دو نسخه تقاضانامه تکمیل شده
- دو نسخه اساسنامه تکمیل شده
- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی و همچنین فیش واریزی
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکاء ، مدیران و هیات نظار ( در مواردی که تعداد شرکاء بیش از 12 نفر باشند).
- اصل گواهی عدم سوء پیشینه جهت اعضاء هیات مدیره ، مدیر عامل
- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
- دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
- اصل وکالتنامه وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
مدارک ثبت شرکت مختلط غیرسهامی
- دو نسخه اظهارنامه به امضای شرکا
- دو نسخه شرکتنامه به امضای کلیه شرکا
- دو نسخه اساسنامه به امضای شرکا
- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین به امضای کلیه شرکا ( با معرفی شریک یا شرکای ضامن که سمت مدیریت دارند )
- فتوکپی شناسنامه شرکا و پایان خدمت در صورت مشمولی
- اخذ مجوز از شورای مرکزی اصناف یا موافقت اصولی از وزارتخانه مربوطه در صورت نیاز
مدارک ثبت شرکت مختلط سهامی
- یک نسخه مصدق از شرکت نامه
- یک نسخه مصدق از اساسنامه
- اسامی مدیر یا مدیران شرکت
- نوشته ای با امضای مدیر شرکت ،حاکی از تعهد پرداخت تمام سرمایه و پرداخت واقعی لااقل ثلث از آن سرمایه
- سوابق مصدق از تصمیمات مجمع عمومی در موارد مذکور در مواد 40،41،44
- نوشته ای با امضای مدیر شرکت،حاکی از پرداخت تمام سرمایه ی نقدی شرکای ضامن و تسلیم تمام سرمایه ی غیر نقدی با تعیین قیمت حصه های غیر نقدی .
مدارک ثبت شرکت نسبی
- دو نسخه شرکتنامه تکمیل شده
- دو نسخه تقاضانامه تکمیل شده
- دو نسخه اساسنامه تکمیل شده
- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی و همچنین فیش واریزی
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- کپی برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکاء ، مدیران و هیات نظار ( در مواردی که تعداد شرکاء بیش از 12 نفر باشند).
- اصل گواهی عدم سوء پیشینه جهت اعضاء هیات مدیره، مدیر عامل
- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
- دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
- اصل وکالتنامه وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
مدارک لازم جهت ثبت تعاونی
مدارک و اوراقی که اولین هیئت مدیره برای اخذ مجوز ثبت باید همراه درخواست خود به وزارت تعاون ( اداره کل یا اداره تعاون ) تسلیم کند، عبارت اند از :
- اساسنامه مصوب شرکت یا اتحادیه
- دعوتنامه تشکیل اولین مجمع عمومی عادی
- صورت جلسه اولین مجمع عمومی عادی ، دایر بر تصویب اساسنامه و انتخاب اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان
- رسید پرداخت مقدار وجوه لازم التادیه سرمایه تعاونی ، طبق اساسنامه
- مدارک مربوط به تقویم و تسلیم آن مقدار از سرمایه که به صورت جنسی بوده است ( اگر وجود داشته باشد )
- فهرست اسامی و مشخصات داوطلبان تشکیل تعاونی
- فهرست اسامی حاضران در اولین مجمع عمومی عادی که حاوی امضای آن ها باشد
- فهرست اسامی و مشخصات و نشانی اعضای اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان اعم از اصلی و علی البدل و مدیر عامل که حاوی امضای آن ها باشد
- قبولی کتبی اعضای اولین هیئت مدیره دایر بر انتخاب رئیس و نایب رئیس و منشی هیئت مدیره، انتخاب صاحبان امضاهای مجاز و اسامی و مشخصات آن ها و انتخاب مدیر عامل.
مراحل ثبت شرکت تجاری
قبل از تاسیس و ثبت هر شرکت، موسسین و سهامداران شرکت باید در خصوص تعیین موارد مهمی مثل تعیین موضوع، اعضا، تابعیت و اقامتگاه قانونی، سرمایه شرکت، مدیران و دارندگان حق امضا و …. تصمیم گیری نمایند زیرا تعیین این موارد اساس کار شرکت بوده و اصولاَ بدون تصمیم گیری و تعیین این موارد امکان تاسیس و ثبت هیچ شرکتی وجود ندارد.
- تابعیت و اقامتگاه قانونی شرکت
طبق ماده 591 قانون تجارت اشخاص حقوقی ( از جمله شرکت ها ) تابعیت کشوری را دارند که اقامتگاه آن ها در آن کشور می باشد و در ماده 590 قانون تجارت اقامتگاه اشخاص حقوقی مکانی تعیین شده است که ( اداره امور ) شخص حقوقی آن جا باشد، لذا شرکتی که مرکز اداره امور ( دفتر مرکزی ) آن در ایران واقع باشد، دارای تابعیت ایرانی است ، ولو اینکه مرکز عملیات آن خارج از کشور باشد. اقامتگاه قانونی شرکت از این لحاظ اهمیت دارد که تمامی ابلاغ های قانونی، اظهارنامه، دادخواست و … باید به آدرس اقامتگاه قانونی شرکت ارسال شود.
- موضوع شرکت
موضوع شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا که شخص حقوقی فقط درباره موضوعاتی می تواند عمل کند که در موضوع شرکت تصریح شده باشد. در این خصوص باید توجه داشت که در شرکت های تجاری موضوع شرکت باید معلوم و معین باشد؛ زیرا تشکیل شرکت های تجاری نیز در زمره عقود است و لازم است که طبق ماده 216 قانون مدنی، موضوع آن معلوم باشد. از طرفی دیگر، انتخاب برخی از موضوعات فعالیت در قالب یک شرکت بازرگانی، مستلزم دریافت مجوز می باشد که در این صورت پیش از ثبت باید نسبت به اخذ مجوز اقدام نمود. به عنوان مثال جهت گشایش دفتر خدمات ارتباطی باید حتما از ” مخابرات ” اخذ مجوز نمایید .
- شرکا
شرکا باید از صلاحیت و اهلیت لازم برخوردار باشند. از آنجا که انعقاد قرارداد با افراد صغیر، محجور یا مجنون فاقد وجاهت قانونی است لذا در رابطه با افراد موصوف عقد قرارداد صرفاَ از طریق ولی یا قیم آن ها امکان پذیر خواهد بود. در قوانین ایران، یک شخص نمی تواند به تنهایی شرکت تشکیل دهد بنابراین تاسیس شرکت مستلزم شراکت دو یا چند شریک می باشد. ( قانون گذار هیچ حداکثری برای تعداد شرکا معین نکرده است)
- اسم شرکت
هر شخص حقوقی همانند شخص طبیعی یا حقیقی باید دارای نام باشد تا از سایر اشخاص حقوقی متمایز گردد.
نام شرکت برای صحت باید دارای شرایط ذیل باشد :
- نام یا عنوان از نظر ماهیت یا طریقه استفاده آن خلاف موازین شرعی نباشد.
- خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد.
- موجبات فریب مراکز تجاری یا عمومی را نسبت به ماهیت ماهیت موسسه یا شرکتی که اسم یا عنوان انتخاب شده معرف آن است، فراهم نکند.
همراه مفید ثبت باشید.